Laren, 20 maart 2018

Geachte bezoeker van de Matthäus Passion in de basiliek in Laren

Gisterenmiddag bereikte ons het bericht dat de heer Stephen Cleobury, dirigent van het King’s Choir College uit Cambridge, tijdelijk is uitgeschakeld vanwege de gevolgen van een recentelijk verkeersongeluk. Hierdoor is hij, tot zijn spijt, zondag a.s. niet in staat de reis van Engeland naar Laren te maken.

We zijn bijzonder verheugd dat de heer Andrew Arthur, op advies van Stephen Cleobury, bereid is gevonden de directie van de Matthäus Passion in Laren over te nemen.
Ook de heer Arthur heeft een grote reputatie op het gebied van barokmuziek, orgelmuziek en koordirectie, zowel in Engeland en Europa als in Amerika. Hij is dirigent van het vermaarde barokorkest de Hanover Band en de muziekdirecteur aan de befaamde Trinity Hall Cambridge. Meer informatie hierover via deze link:   http://www.andrewarthur.com

Als Stichting Laren Klassiek kijken wij zeer uit naar de komende uitvoering van de Matthäus Passion met het befaamde koor en de bijzondere solisten. De uitvoering is inmiddels uitverkocht.

Uiteraard verwelkomen wij u Palmzondag graag in onze basiliek van Sint Jan.
We wijzen u erop dat in de nacht van zaterdag op zondag de zomertijd ingaat.

Met een vriendelijke groet,

STICHTING LAREN KLASSIEK
Leo Janssen

 

 

Artikel uit de Gooi en Eemlander dd 7 september 2017

 

 

Hierbij het In Memoriam van Maarten Brandt, de musicoloog die samen met Jan Stulen de opvallende versie van Bachs Matthäus Passion van Robert Franz in concert en CD voor Stichting Laren Klassiek realiseerde.  Dit concert vond plaats op 20 maart 2016 in de Sint Jansbasiliek in Laren

In memoriam Jan Stulen (1942 ~ 2017)

© Maarten Brandt, 23 juli 2017

Gistermiddag overleed op 75-jarige leeftijd onze landgenoot, de dirigent Jan Stulen. In Nederland kennen vele televisiekijkers hem als de onvolprezen dirigent van het programma Jonge mensen op weg naar het concertpodium en Una voce particulare. Mensen uit de conservatoriumwereld zullen Jan terecht herinneren als van de grootste pedagogen op het gebied van het dirigeren in ons land. Tot zeer recent maakte hij deel uit van menige eindexamencommissie orkestdirectie in den lande en daarbuiten. Tal van jonge dirigeertalenten hebben dan ook onmetelijk veel aan hem te danken, wiens ervaringen als orkestpedagoog door dik en dun hun neerslag hebben gevonden in De Tao van het dirigeren. Dit zeer lezenswaardige boek werpt zowel voor de professionele aankomende dirigent als de geïnteresseerde leek een kraakhelder licht op de boeiende wereld van het merkwaardige vak dat dirigeren heet. Een wereld vol uitdagingen maar ook met de vele voetangels en klemmen die nu eenmaal aan deze veeleisende professie inherent zijn. Nog recentelijk zette Jan, nooit moe om nieuwe initiatieven te ontplooien, een concours voor jonge dirigenten op poten om u tegen te zeggen.
Aanzienlijk minder bekend is dat Jan dikwijls buiten onze landsgrenzen, de verste uithoeken van de wereld bepaald niet uitgezonderd, dirigeerde en over een aanzienlijk breed repertoire beschikte. Zo heeft hij in Egypte (Cairo) Diepenbrock tot klinken gebracht en leidde hij nog zeer onlangs concerten in Vietnam. Uiterst memorabele producties in ons land waren de Nederlandse vuurdoop van Mahlers Tiende symfonie in de realisatie van Rudolf Barshai bij het Orkest van het Oosten en de – op Palmzondag van vorig jaar – spraakmakende vertolking van Bachs Matthäus-Passion in de negentiende-eeuwse versie van Robert Franz met het Holland Concertkoor, de Koorschool Midden-Gelderland en L’Orchestra Particulare in het kader van de jaarlijkse passie-uitvoeringen van Stichting Laren Klassiek. Ik heb het als een grote eer beschouwd aan laatstgenoemd project te hebben mogen meewerken, aangezien daarmee een van mijn jongensdromen in vervulling is gegaan. En daarvoor bleek Jan precies de geschikte man! (klik hier voor het interview met Jan Stulen).
Jan was een innemende en warme persoonlijkheid, die niets moest hebben van de waan van de dag en die aan onverschillig welke opsmuk en vlagvertoon een uitgesproken hekel had. Iemand ook voor wie niet alleen de muzikale maar vooral ook de menselijke maat telde. Daardoor wist hij, net als de muziek zelf die hij in alle toonsoorten heeft gediend, te verbinden en mensen bij elkaar te brengen die anders in volkomen afzondering van elkaar zouden zijn gebleven. Door zijn in en in menselijke uitstraling heeft Jan een enorme voorbeeldfunctie gehad en dat is bepaald geen luxe, want ook in de muziekwereld gaat het er tegenwoordig dikwijls bikkelhard aan toe! Dat hij ruste in vrede…

 

 

 

 

http://www.larensbehoud.nl/cultuur-in-laren/moderne-stabat-mater-31592.html

6FM Zaterdag, Radio interview van Pieter Eshuis over het Stabat Mater met Leo Janssen

http://6fmonline.nl/radio/luister/fragment/1123407/6fm-zaterdag-stabat-mater-door-laren-klassiek?auth=c9894c47e908d2689be8660f538ccb49d533b245

 

 

Laren, 13 september 2016

Beste Vrienden van Laren Klassiek,
HET JAARLIJKS VRIENDENCONCERT DIT KEER IN PAPAGENOHUIS OP
30 OKTBER.
Traditioneel organiseren wij voor onze ‘Vrienden van Laren Klassiek’ weer een sfeervol gratis concert in het najaar. Dit keer in de ochtend,  gecombineerd met koffie en appelgebak. Uiteraard kunt u weer twee vrienden gratis meenemen.
Het vriendenconcert wordt gegeven in het Papagenohuis aan de Naarderstraat 77 in Laren. Het concert is op zondagochtend 30 oktober en begint om 11.30 uur. U wordt verwacht om 10.45 uur.
Optredend artiesten zijn Vitaly Vatulya (saxofoon) & Maria Nemtsova (piano)

Marie Nemtsova begon op een geheel ander instrument haar muzikale ontwikkeling, te weten op de viool. Maar al snel bleek dat zij dat instrument niet echt mooi vond. ‘Ik opende thuis nooit de vioolkoffer maar zat uren naast de piano en ’s morgensvroeg ging ik wel achter de piano zitten om te spelen. Mijn moeder besloot mij te laten kennismaken met een pianolerares waar ik uiteindelijk vele jaren mee bevriend bleef als leerling. Toen ik 6 was vertelde ik mijn moeder dat ik achter een grote vleugel wilde zitten en pianist zou worden. Ik heb nooit meer getwijfeld aan mijn keuze van toen, tot op de dag van vandaag ben ik een zeer toegewijde pianiste en treed ook vaker op samen met mijn man de saxofonist.
Ik heb intussen prachtige CD’s met mijn man Vitaly gemaakt en vele concoursen
gewonnen. Ik studeerde cum laude af aan het Conservatorium van Moscow’ …

Vitaly Vatulya begon met piano spelen op zijn zevende en bleef dat 4 jaar doen. Maar het was toch niet zijn meest favoriete instrument en hij stopte geheel met muziek maken. Zijn ouders waren niet boos op hem,  maar stelde voor om op de saxofoon verder te gaan. Ze hadden nog een heel duur instrument in huis en Vitaly begon te oefenen omdat het instrument toch zoveel knopjes had.., iets dat hem bijzonder fascineerde als kind. Naar mate de tijd verstreek en zijn interesse toenam begon Vitaly lessen te nemen bij een leraar die hem steeds wist te motiveren en te stimuleren. Zo werd Vitaly ook een prijswinnaar op vele concoursen en competities. Uiteindelijk was hij een van de meest uitzonderlijke studenten op het conservatorium te Moscow…

Samen heeft het echtpaar prachtige Cd’s gemaakt en vele concoursen gewonnen.

Als vriend van Laren klassiek kun u uw gratis kaarten bestellen, graag voor 15 oktober via info@larenklassiek.nl

 

 

 

 

 

 

 

 

 

14 DECEMBER UNIEK WEIHNACHTSORATORIUM  J.S.BACH  O.L.V. TON KOOPMAN

Woensdagavond 14 december om 20.00 uur vindt er in de Sint Jansbasiliek van Laren een bijzondere uitvoering plaats van een uniek Weihnachtsoratorium van Johann Sebastian Bach onder leiding van Ton Koopman en het vermaarde Amsterdam Baroque Orchestra & Choir m.m.v.  nationale (Maarten Engeltjes en Martha Bosch ) en internationale (Tilman Lichdi en Klaus Mertens) solisten. Bijzonder omdat de wereldberoemde dirigent en dé Bach-autoriteit bij uitstek, Ton Koopman uit de Kerstcantates van Johann Sebastian Bach een fonkelnieuw Kerstoratorium samenstelde.

Voor Bach-fans, muzikale avonturiers én iedereen die op zoek is naar dat andere kerstgeluid, is er nu ‘een alternatief Weihnachtsoratorium.’

Exclusieve uitvoeringen van dit oratorium dat is opgebouwd uit vier van de meest sfeervolle kerstcantates, worden door Ton Koopman ook gegeven in o.a. Düsseldorf, La Chaux de Fonds, Hannover, en  Milaan.

Het bekende Weihnachtsoratorium van J.S. Bach vertelt in zes delen het verhaal van de geboorte van Christus. Oorspronkelijk werden die delen niet op één avond maar in zes kerkdiensten van Kerst tot Driekoningen uitgevoerd. Bach schreef natuurlijk nog veel meer muziek voor de periode rond Kerst. Zoals we nu de zes (of vier) delen van het Weihnachtsoratorium BWV 248 samenvoegen in één concert, zo kun je dat net zo goed met andere kerstcantates doen. Wees er dus snel bij om u te verzekeren van de beste plaatsen voor dit exclusieve concert!

Amsterdam Baroque Orchestra & Choir o.l.v. Ton Koopman
Solisten:  Martha Bosch (sopraan), Maarten Engeltjes (alt), Tilman Lichdi (tenor), Klaus Mertens (bas)

MATTHÄUS PASSION 2017 MET TON KOOPMAN EN  THE AMSTERDAM BAROQUE ORCHESTRA & CHOIR

De Matthäus Passion op Palmzondag 9 april om 15.00 uur wordt uitgevoerd onder leiding van Ton Koopman en zijn Amsterdam Baroque Orchestra & Choir. Bach maakt in dit meesterwerk de emoties van het verhaal voelbaar voor iedereen: gelovig of ongelovig, voor mensen uit de 18e tot en met de 21e eeuw. In de beroemde aria’s en koordelen van de Matthäus Passion komt het drama op een krachtige maar gestileerde manier tot leven. Tussen de vele Matthäus Passionen die er ook in de lente van 2017 weer zullen klinken, ieder met zijn eigen invalshoek, is die van Ton Koopman absoluut een bijzondere. De wereldberoemde dirigent  is een gepassioneerd voorvechter van de authentieke uitvoeringspraktijk en heeft een koor en orkest van topspecialisten op oude instrumenten rondom zich verzameld. Deze uitvoering van de Matthäus Passion  in de Sint Jansbasiliek wordt een concert dat het publiek zich nog lang zal herinneren.
De solisten van uitzonderlijke klasse zijn de sopraan Yetzabel Fernandez arias, Maarten Engeltjes alt,
de tenor Tilman Lichdi  evangelist, de bas Andreas Wolf, Christus, en de bas Klaus Mertens

Bestel hier uw kaarten.

EXTRA KAARTEN MATTHÄUS PASSION 2017 VOOR ‘VRIENDEN VAN LAREN KLASSIEK’

Voor de ‘Vrienden van Laren Klassiek’ bestaat de mogelijkheid extra kaarten te bestellen voor hun eigen vrienden. Hiervoor zijn extra plaatsen gereserveerd. Zo bent u in de gelegenheid te midden van uw vrienden de uitvoering bij te wonen. Deze plaatsen kosten € 59,50, inclusief programmaboekje, pauzedrankje en € 2,50 administratiekosten. U heeft hiervoor de gelegenheid tot 23 Januari info@larenklassiek.nl t.a.v.  Mariette Nieuwboer . Bestel hier uw kaarten.
o.v.v. Ineke Arkesteijn of via 0900-9203 (€ 0,45 pm). Bij de Nederlandse Theaterkassa is de lijst met namen van de ‘Vrienden van Laren Klassiek’ bekend.

CD MATTHÄUS PASSION  IN  NO TIME  UITVERKOCHT

Ter gelegenheid van ons 10-jarig jubileum hebben we de unieke uitvoering  op 20 maart j.l. van de Matthäus Passion in de versie van Robert Franz uitgebracht op een 3-CD.  Als Stichting waren we
reuze benieuwd of er interesse was voor deze historische uitvoering onder leiding van Jan Stulen.
Binnen een paar weken waren alle 1500 exemplaren besteld. Inmiddels heeft iedereen hun exemplaar ontvangen en zijn de reacties – de recensie schreven eerder al lovend over de uitvoering- meer dan positief.

RUIM 800 KLASSIEKERTJES GRATIS NAAR CAECILIA

De schoolgaande jeugd tussen 4 en 8 jaar uit de dorpen Blaricum, Eemnes en Laren op maandag 30 mei jl. door de jubilerende Stichting Laren Klassiek op een speciale muziekvoorstelling in de Sint Jansbasiliek. Ruim 800 kinderen konden gratis genieten van de speciale voorstelling ‘Caecilia’, geschreven en gespeeld door de actrice Marieke Koopman met medewerking van haar vader de wereldberoemde dirigent en organist Ton Koopman en danser Jonas Furre. Try-outs in Nederland en Frankrijk werden lovend ontvangen, door jong en oud! De BEL-jeugd niet minder. Laren Klassiek heeft tot haar doelstelling niet alleen het organiseren van een jaarlijkse Matthäus Passion in de Sint Jansbasiliek, maar ook  het in contact brengen van de Larense jeugd ( en die van de buurdorpen) met klassieke muziek. Dit keer was het (kerk) instrument het Orgel!  Bestuurslid Marijke van der Pas, oud-muziekdocente verzorgde ter kennismaking maar liefst 39 muziekintroductie-lessen op de verschillende basisscholen.

Tot zover de belangrijkste nieuwsfeitjes rond onze Stichting
Met een vriendelijke groet,

BESTUUR STICHTING LAREN KLASSIEK

Van rechts naar links: Maria Klingenberg, Leo Janssen, Mariëtte Nieuwboer, Nick Doornberg en
Marijke van der Pas

Deel uit een stuk van Musicoloog Maarten Brandt

Typerend voor het kunstenaarschap van Franz is het samengaan van romantische karakteristieken met een aan Bach ontleende contrapuntische aanpak. Niet zelden herinneren zijn liederen in hun melodische snit aan het protestantse koraal wat tevens in de richting van Bach wijst. Overigens staat Franz’ bewerking van de Matthäus Passion niet op zichzelf. Zo vervaardigde hij tevens onder meer ‘eigentijdse’ versies van het Stabat Mater van Emanuele d’Astorga, een componist van Italiaanse herkomst uit de eerste helft van de 18de eeuw, een Magnificat van diens land- en tijdgenoot Francesco Durante, de Messias van Händel en van de nodige cantates van Bach. De oprechtheid van de bewerker om muziek van weleer voor een groter publiek toegankelijker te maken staat buiten kijf. Om het even welke formele kritiek men ook op die adaptaties kan hebben, dat Franz trachtte het geheel integer ‘in de geest’ van de betrokken componisten te reconstrueren, toegerust met de ter beschikking staande middelen van zijn tijd, is gaan geen enkele twijfel onderhevig. In zijn optiek diende ‘die geest’ een hogere prioriteit te genieten dan vorm, stijl en onverschillig welke andere wetmatigheid. Veelzeggend is dat de vertolkingen van Franz werden geroemd om hun grote emotionele span- en geladen zeggingskracht. Dit spoort volledig met de 19de eeuwse opvatting dat het monumentale de alfa en omega van de barokmuziek diende te zijn en dat is niet zo vreemd. Immers, wie zijn blik werpt op de schilderkunst uit de 17de en de 18de eeuw wordt bovenal getroffen door het grootse en voluptueuze karakter daarvan. En, toeval of niet, wordt het monumentale in de huidige uitvoeringspraktijd van de barokmuziek nogal eens over het hoofd gezien, Franz en zijn tijdgenoten voelden dit uitstekend aan.

Franz heeft zijn ontzagwekkende partituur van de Matthäus Passion voorzien van een voorwoord waarin hij stelt dat het hem onder meer om was begonnen de generale bas of basso continuo in ere te herstellen. Deze traditie zou volgens hem niet zijn overgeleverd.. Franz’ concept beantwoordde voor een aanzienlijk percentage aan “de geest van Bach” zoals deze op hem overkwam. In die zin geeft deze versie, om het even hoe men er anno nu ook over moge denken, een buitengewoon ‘authentiek’ en uit dien hoofde representatief beeld van Franz’ tijdsgewricht. Net zoals de dikwijls uiterst zakelijke en ‘no nonsense’ uitvoeringen dat tegenwoordig doen. Beide visies hebben bestaansrecht, aangezien elke medaille twee kanten bezit die niet los van elkaar mogen worden gezien. Het gaat het er dan ook niet zozeer om wie gelijk heeft: geen enkele tijdgebonden opvatting kan alleenzaligmakend zijn. De uitvoering van de versie van Franz heeft tot doel de tongen in beweging te brengen en vóór alles: te verduidelijken dat elke versie slechts een relatieve geldigheid heeft, de zogenaamde ‘authentieke’ van onze dagen inbegrepen.

Nauwgezette bestudering leert dat Franz volledig binnen de harmonische kaders van Bach is gebleven. De muzikale en intellectuele oevers zoals die door Bachs hand zijn vastgesteld ging Franz niet te buiten.

Om een sterk tot de verbeelding sprekende indruk te verkrijgen van wat Franz wilde horen is bijvoorbeeld de tenoraria “Geduld” (nr. 41) uit het tweede deel van de Matthäus Passion onder de loep te nemen, omdat dit van oorsprong een typische continuo-aria is. Het instrumentale aandeel voor gamba en orgel suppleert als het ware het harmonische gamma dat de eigenlijke melodie van de vocalist reliëf moet geven. Strikt genomen beperkt het discours zich tot slechts twee lijnen; immers aan de hand van de becijfering kan de continuospeler de akkoorden invullen. Kenmerkend voor de tijd van Franz is dat melodie en harmonie elkaar juist niet moesten verdubbelen maar dat de laatste een tamelijk secundaire functie diende te hebben ten opzichte van de melodisch te profileren lijn. Franz heeft de zichtbare noten van de gambapartij en het aandeel voor de zangstem volledig onverlet gelaten.

Dat naar het inzicht van Franz Bachs polyfonie rijkgeschakeerd en vol elan zou moeten zijn, was overigens een terechte veronderstelling.

Wat de orkestbezetting betreft neemt de bewerker zijn critici in het voorwoord al enigszins de wind uit de zeilen: “ Hoewel Bach in de passionen geen koperblazers en pauken heeft voorgeschreven, meende ik toch niet helemaal van hun medewerking af te moeten zien. Wellicht was het überhaupt meer een voorschrift van kerkelijke herkomst voor de passietijd (…). Bovendien gebruikte men in die tijd deze middelen bijna uitsluitend om stralende vreugde mee uit te beelden en kende men hun karakteristieke eigenschappen in tegengestelde richting minder goed.” Hieruit blijkt al voldoende dat Franz er ook op uit was het dramatische karakter van de Matthäus Passion te versterken. Vanuit deze optiek bezien zal het niemand verwonderen dat hij het koper en de pauken in actie laat komen in bijvoorbeeld het koor “Sind Blitze, sind Donner…” (33) en in het recitatief van de evangelist “Und siehe da…” (73). Aandacht verdient voorts de manier waarop aan de secco-recitatieven een extra lading wordt meegegeven. Franz schakelt namelijk op plekken waarbij de tekst volgens hem een extra nadruk dienen te krijgen 2 klarinetten en 2 fagotten in. Voorbeelden hiervan zijn onder andere “Und fing an zu trauern und zu zagen” (24), “Er hat gesagt“ (39) en “Es taugt nicht“ (50). In deze en soortgelijke gevallen is de bewerking terug te voeren tot het harmonische fundament van Bach en gaat de omgang met de akkoorden fungeren als spil voor een weliswaar korte, bondige maar niettemin concertante en virtuoze stijl. Dat is niet alleen het geval in de secco-recitatieven maar nog veel sterker in de recitatieven en aria’s. De instrumentale stemmen “bewegen” en geven zo aan de tekst een bijzondere uitstraling. Bij nadere beschouwing hebben deze effecten het concept van de klankmuziek tot vertrekpunt zoals dit reeds in de ‘musica reservata’ in zwang begon te komen, waarbij onder meer aan Orlando di Lasso gedacht kan worden. Het principe van deze benaderingswijze berust op het kleuren van het woord met puur muzikale middelen. De integriteit van de bewerker blijkt tevens uit de omstandigheid dat hij elk van de door hem uitgewerkte of, zo men wil, toegevoegde stemmen van een kapitale letter F voorzag, zodat in één oogopslag zichtbaar is wat uit het origineel afkomstig is en wat niet.

Heel opmerkelijk, en hierin schuilt een wezenlijk verschil met de Mendelssohn-adaptatie, is dat Franz bij zijn bewerking alle noten van Bach heeft betrokken en dus geen enkel nummer heeft geschrapt. Daar doet het feit dat hij in sommige aria’s het da capo inkortte geen afbreuk aan. Ergo: Bach’s Matthäus Passion in de versie van Franz is van A tot Z compleet, en dat in die tijd. Een tijd waarin het werk in de regel onvolledig ten gehore werd gebracht, een praktijk die nog tot de Tweede Wereldoorlog zou voortduren en zelfs nog de nodige jaren daarna!

Een enkel woord over de tempo-voorschriften mag hier vanzelfsprekend niet ontbreken. Veelal staan die helemaal niet zo ver af van de twintigste eeuwse uitvoeringspraktijk. Neem bijvoorbeeld het beginkoor, “Kömmt Ihr Töchter, helft mir klagen”, waarvan het tempo aardig in de buurt komt van de naoorlogse uitvoeringen onder figuren als Karl Richter en onze landgenoot Anthon van der Horst. Het “zo en niet anders” van 1985 zal over een jaar of tien (en wellicht zelfs eerder) even ironisch worden bejegend als wij nu Robert Franz bejegenen, hoe eerlijk en weloverwogen die zijn werk bijna anderhalve eeuw geleden ook heeft gedaan. Dat hij nogal eens van verkeerde premissen uitging staat los van dit feit. Was Franz dus een man van het eerste uur, aan het begin van onze eeuw hebben Doblinger en vooral Schweitzer veel gedaan om de muziek van Bach op een meer verantwoorde wijze onder handbereik te krijgen. Kijken we naar ons land, dan mag de naam van Hans Brandts Buys natuurlijk niet ongenoemd blijven. Ver voor de hausse in de Bach-passionen in kleine bezetting, huldigde hij deze opvatting al, dat bewijzen zijn Matthäus-vertolkingen met Toonkunst Arnhem. Dat was eertijds echt nog niet ‘in’; van Harnoncourt had nog geen mens gehoord.

Als de twee soorten uitvoeringen tegenover elkaar worden geplaatst, gaat het er niet om wie “gelijk” heeft. Het gaat om alternatieven die beide kernen van waarheid bezitten. Men hoopt dat de luisteraars daardoor vooringenomenheden zullen gaan prijsgeven. Scherpslijperij is in deze onzinnig; er is niemand die de waarheid in pacht heeft. Zowel de muziek uit het heden als die uit het verleden kan op meer dan een manier worden benaderd.